Elektrostymulacja w rehabilitacji
Przeglądając artykuły na temat rehabilitacji w internecie oraz wpisy na stronach mediów społecznościowych, coraz częściej można spotkać hasła dotyczące elektrostymulacji.
Są to zarówno wpisy zachęcające do stosowania elektrostymulacji, takie których autorzy chcieliby się dopiero dowiedzieć dlaczego powinni stosować elektrostymulację lub dlaczego nie oraz wpisy osób negujących potrzebę stosowania stymulacji w rehabilitacji. Firma INNOMED od lat 90-tych ubiegłego wieku promuje wiedzę na temat korzyści z elektrostymulacji jakich doznają chorzy z porażeniem nerwów, przewlekłym bólem, spastycznością, zanikami mięśni, zaburzeniami ukrwienia, dostarcza pacjentom oraz ośrodkom klinicznym aparaty i elektrody do elektrostymulacji oraz prowadzi własne badania w oparciu o informacje zwrotne od użytkowników aparatów.
Zabiegi elektroterapii są w rehabilitacji stosowane od bardzo dawna i wiele osób spotkało się z takimi pojęciami jak stymulacja TENS, diadynamik, galwanostymulacja, prądy trójkątne etc. W licznych gabinetach i ośrodkach rehabilitacji stoją do dyspozycji pacjentów duże, stacjonarne aparaty do elektrostymulacji. W gabinecie można ocenić odpowiedź organizmu na stymulację, przeprowadzić krótkotrwałą terapię lub przeszkolić pacjenta do kontynuowania zabiegów elektrostymulacji w domu, z zastosowaniem małego, przenośnego aparatu. To właśnie pojawienie się na rynku małych, przenośnych aparatów do elektrostymulacji zasilanych baterią, a więc całkowicie bezpiecznych dla użytkownika, uruchomiło lawinę badań naukowych na temat stosowania elektrostymulacji w leczeniu licznych chorób i dysfunkcji, szczególnie tych, które wynikają z uszkodzeń układu nerwowego, czyli zaburzeń napięcia mięśni i bólu przewlekłego.
Niski koszt i duża dostępność aparatów do elektrostymulacji umożliwiła domową terapię elektrostymulacją, która aktualnie może być kontynuowana regularnie i przez znacznie dłuższy czas niż mało skuteczne, stosowane w warunkach gabinetów stymulacje 10-15 minutowe. Wraz z rozwojem wiedzy zmieniały się poglądy na rolę terapii elektrostymulacją, szczególnie w porażeniach wiotkich i spastycznych i w bólu przewlekłym, w leczeniu których terapia elektrostymulacją jest niezastąpiona. Inne wskazania to neuropatie, powikłania neurologiczne będące rezultatem chorób i uszkodzeń układu nerwowego, zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, zaburzeń czynności pęcherza, jelit oraz zwieraczy pęcherza lub odbytu.
Elektrostymulacje powodują normalizację czynności bioelektrycznej organizmu. Aby zrozumieć jak dużą rolę pełni prawidłowa czynność bioelektryczna neuronów i unerwianych przez nie narządów oraz dlaczego elektrostymulacja bywa często nieodzowną częścią terapii leczniczej warto sobie uświadomić, że czynność mięśni, zarówno tych poprzecznie prążkowanych tworzących mięśnie szkieletowe jak i mięśni gładkich z których zbudowane są ściany naczyń krwionośnych, limfatycznych, ściany przełyku, jelit, żołądka etc. etc., jest regulowana przez ośrodkowy układ nerwowy za pomocą wysyłanych przez neurony w mózgu lub rdzeniu pobudzeń elektrycznych. W charakterystyce tych pobudzeń czyli częstotliwości, stabilności czy amplitudzie, zapisane są informacje regulujące sposób działania tkanek i całych narządów.
Impulsy wysyłane przez neurony wpływają na kanały jonowe w błonach komórkowych, powodując ruch naładowanych elektrycznie jonów w poprzek błony komórkowej. Ten ruch naładowanych jonów to prąd. Uszkodzenie nerwów w wyniku urazu, udaru, guza, wady wrodzonej, zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa oraz inne działania silnie modulujące czynność układu nerwowego jak środki psychoaktywne a także silny stres powodują, że pierwotny impuls nerwowy wysyłany przez mózg ulega zniekształceniu i docierając do komórek powoduje ich nieprawidłowe reakcje. W rezultacie, zamiast klarownego polecenia aby komórki zrobiły to co służy całemu organizmowi pojawia się niestabilne, zmodulowane napięcie, które skutkuje nieprawidłową, niedostosowaną do potrzeb organizmu reakcją.
Niektóre z zaburzeń i chorób spowodowanych uszkodzeniem układu nerwowego można skutecznie leczyć z pomocą farmakoterapii, która moduluje funkcje kanałów jonowych w błonach komórkowych i umożliwia poprawę funkcjonowania komórki (narządu), jednak wiele innych wymaga odpowiednio długo stosowanej elektrostymulacji o właściwie dobranych parametrach (aby uzyskać pożądane rezultaty). Odpowiednio ukształtowany, podobnie do impulsów generowanych przez neurony impuls elektryczny generowany przez aparat do elektrostymulacji, normalizuje czynność bioelektryczną komórek i umożliwia zdrowienie.
W Innomed nazywamy to stymulacją kwalifikowaną. Reprezentujemy podejście holistyczne. Nie stosujemy u naszych pacjentów stymulacji parametrami wybranymi z listy stworzonej przez producenta aparatu, ale parametrami dobranymi indywidualnie, po wnikliwym wywiadzie, zapoznaniu się z wynikami badań i opiniami lekarzy-specjalistów oraz na podstawie obiektywnej oceny napięcia mięśniowego z wykorzystaniem nieinwazyjnej, powierzchniowej elektromiografii.
Wieloletnie obserwacje rezultatów prowadzonych w ten sposób zabiegów elektrostymulacji, które po przeszkoleniu w gabinecie pacjenci realizują w warunkach domowych, przyniosły jednoznacznie pozytywne wnioski. Regularnie, odpowiednio długo i często stosowane elektrostymulacje zawsze przynoszą korzyści zdrowotne, szczególnie w przypadku porażeń wiotkich i spastycznych, terapii bólu przewlekłego i zaburzeń ukrwienia i gojenia się ran.
W badaniu skuteczności połączonych z ćwiczeniami zabiegów elektrostymulacji stosowanych przez 8 tygodni u osób po udarze mózgu, porównywano skuteczność elektrostymulacji stosowanej 30, 60 lub 120 minut w ciągu dnia. Rezultat był jednoznaczny- jedynie chorzy stosujący elektrostymulacje przez 120 minut w ciągu dnia uzyskali istotną poprawę kontroli nad czynnością mięśni. (Page SJ, Levin L, Hermann V, Dunning K, Levine P. Longer versus shorter daily durations of electrical stimulation during task-specific practice in moderately impaired stroke. Arch Phys Med Rehabil. 2012 Feb;93(2):200-6.)
